Pipety i końcówki do pipet

Pipeta to urządzenie ręczne, powszechnie stosowane w laboratoriach akademickich, biotechnologicznych, farmaceutycznych i innych do przenoszenia precyzyjnych ilości cieczy z jednego pojemnika do drugiego. Pipety obejmują rozwiązania od najprostszych rurek szklanych z podziałką po zaawansowane urządzenia precyzyjne zdolne do zasysania i dozowania cieczy w przyrostach tak małych, jak ułamek mikrolitra. Jednokanałowe piptety tłokowe to najczęściej używane pipety w laboratoriach na całym świecie.

Istnieją dwa podstawowe rodzaje: pipeta wyporowa i pipeta tłokowa. Nowoczesne pipety działają na zasadzie skoku tłoka – ciecz jest odmierzana przez układ tłok-cylinder w uchwycie pipety. Gdy tłok zostanie wciśnięty, a następnie powoli wycofany, ruch tłoka tworzy podciśnienie w jednorazowej końcówce pipety i w ten sposób wciąga ciecz do końcówki; proces ten jest nazywany zasysaniem. Ponieważ tłok jest z dala od próbki cieczy, warstwa powietrza pomiędzy tłokiem a cieczą może rozmaicie wpływać na dokładność tego procesu, w zależności od rodzaju cieczy. Naciśnięcie na tłok z końcówką pełną cieczy powoduje opróżnienie końcówki; ten proces to dozowanie. Pipety wyporowe działają na podobnej zasadzie, ale końcówka ma własny tłok i dlatego między tłokiem (który jest częścią końcówki) a powierzchnią cieczy występuje minimalna warstwa powietrza. Pipety wyporowe są powszechnie stosowane do próbek o wysokiej lepkości (np. glicerolu) lub wysokim ciśnieniu pary (np. substancji lotnych, takich jak alkohol), natomiast pipety tłokowe mogą być używane w większości zastosowań laboratoryjnych.   

Cechą konstrukcyjną końcówek pipet firmy Rainin jest system LiteTouch (LTS). System LTS został opracowany przez firmę Rainin; umożliwia ładowanie bez wysiłku końcówek pipet i zmniejsza siłę odrzutu końcówki nawet o 84%. Odrzut końcówki jest główną przyczyną powtarzających się urazów i nadwyrężeń (RSI) związanych z pipetą. LTS zapewnia również większą precyzję pobierania próbek we wszystkich kanałach pipet wielokanałowych. Walcowa końcówka trzonu pipety i dopasowany kształt końcówki umożliwiają w sposób niezawodny i pewny uzyskanie szczelności bez nadmiernego wysiłku. Końcówki LTS wyposażone są w uszczelnienie pierścieniowe i płaskie, okrągłe obrzeże, które stanowi ogranicznik. Ten ogranicznik pozwala użytkownikowi zorientować się, w którym momencie końcówka została szczelnie zainstalowana oraz uniemożliwia wciśnięcie lub wbicie trzonka w końcówkę, co jest powszechnym problemem w przypadku końcówek stożkowych, typowych dla pipet uniwersalnych (UNV).

Pipetowanie jest zwykle powtarzającą się czynnością, która może wymagać dużej siły podczas zakładania i odrzucania końcówek. Podobnie jak w przypadku każdej powtarzającej się czynności, z upływem czasu rośnie ryzyko wystąpienia urazów mięśniowo-szkieletowych, takich jak zespołu cieśni nadgarstka, zapalenia ścięgna oraz innych powtarzających się urazów i nadwyrężeń (RSI). Chociaż prawidłowa postawa i ćwiczenia rozciągające mogą przynieść ulgę, najlepszym sposobem zapobiegania urazom jest zmniejszenie siły pipetowania. System LiteTouch (LTS) firmy Rainin zmniejsza siłę odrzutu końcówki nawet o 85%. Przeczytaj więcej o ergonomii pipetowania 

Dokładność jest zdolnością pipety do dostarczenia ustawionej objętości cieczy. Innymi słowy, jest to zgodność pomiaru z wartością rzeczywistą. Precyzja jest zdolnością pipety do ciągłego dostarczania takich samych objętości cieczy dla wielu porcji. Na przykład: pipeta może być precyzyjna w odniesieniu do dozowania takiej samej objętości raz za razem, a pomimo to niedokładna, ponieważ nie dozuje prawidłowej objętości. Pipeta dokładna i precyzyjna dozuje zamierzoną objętość za każdym razem. 

Pipeta, jednorazowa końcówka i operator tworzą 3-częściowy układ. Dokładność zależy od wzajemnego oddziaływania tych elementów w układzie. Operator pipety ma duży wpływ na dokładność wyników, większy niż w przypadku innych instrumentów laboratoryjnych. Dlatego ważne jest, by operatorzy byli przeszkoleni w zakresie używania pipety. Istnieją skuteczne, a zarazem proste techniki, które mogą znacznie zwiększyć dokładność pipetowania. Plakat Rainin Technika pipetowania to przystępnie zaprezentowana wiedza w pigułce 

Kalibracja pipety odnosi się do testowania precyzji i dokładności pipety oraz przywrócenia parametrów producenta, gdy są one poza zakresem specyfikacji. Najczęściej stosowaną metodą kalibracji pipety jest metoda grawimetryczna, polegająca na pipetowaniu wody destylowanej na wagę analityczną i ważeniu wody w celu dokonania oceny dokładności pomiaru.