Wzorcowanie i certyfikaty

Wzorcowanie polegające na sprawdzeniu ilości dozowanej cieczy przy określonych ustawieniach objętości, pozwala zapewnić odpowiednią dokładność pipety. Na pewność wyników pomiarów przeprowadzanych w trakcie wzorcowania pipety wpływać może szereg takich czynników jak stosowane wyposażenie, kwalifikacje pracowników, warunki panujące w laboratorium oraz realizowane procesy.

Laboratoria akredytowane zgodnie z normą ISO 17025 oferują wysokiej jakości usługi. Chociaż wymagania obowiązujące w różnych krajach nieznacznie różnią się od siebie, wszystkie one koncentrują się na dokładnej kontroli takich parametrów pracy laboratoriów jak:
 

• Temperatura
• Wilgotność
• Ciśnienie atmosferyczne
• Przeciągi, drgania itp.

 
Pozostałe wymagania obejmują publikowanie niepewności pomiarów, dokumentowanie programu sprawdzania wiedzy techników oraz dokumentowanie procesów.

Technicy odpowiedzialni za pipety przeprowadzają ich wzorcowanie:
 

• zasysając określoną ilość dejonizowanej wody,
• dokonując pomiaru przy użyciu nowoczesnych wag analitycznych,
• przeprowadzając w razie konieczności adjustację w ramach wzorcowania i ponowną ocenę wskazań.

 
Spójność uzyskiwanych wyników lub precyzji pipetowania oblicza się na podstawie odchylenia standardowego. Wysoce wykwalifikowani technicy są w stanie utrzymać odchylenie standardowe na bardzo niskim poziomie, dzięki czemu wyniki ich pomiarów są zbliżone do oczekiwanych wartości.

Zgodnie z obowiązującą międzynarodową normą ISO 8655 pipety o małej objętości wynoszącej 2 µl lub nawet 10 µl wymagają stosowania wag z 6, a nawet 7 miejscem po przecinku. Wagi te są niezwykle czułe i rzadziej od innych urządzeń zawodzą w niekontrolowanych warunkach laboratoryjnych.

Zgodnie z normą ISO 8655-6 zaleca się, aby wzorcowanie przeprowadzić w stosunku do każdego kanału pipety wielokanałowej, tak jakby stanowił on odrębną pipetę. W tym celu wykorzystuje się wagi MCP oferowane przez METTLER TOLEDO, które szczególnie nadają się do pipet wielokanałowych i jednoczesnego wzorcowania wszystkich kanałów.

W normie ISO 8655 określono użyteczny zakres objętości pipet z przedziału od 10% do 100% wartości nominalnej. Najczęściej stosowane ustawienia objętości zgodne z normą ISO obejmują objętość nominalną (100%), 50% objętości nominalnej oraz dolną wartość graniczną lub wartość równą 10% objętości nominalnej (norma ISO 8655-6:2002, punkt 7.1.1).

Niekiedy ustawienia objętości mogą być inne i zależeć od wzorca wykorzystywanego do wzorcowania. Przykładowo niektórzy usługodawcy przyjęli 25% jako wartość minimalną, 75% jako średnią, a 100% jako maksymalną wartość ustawienia objętości. Niestety takie rozwiązanie uniemożliwia korzystanie z pipet przy ustawieniu objętości na poziomie poniżej 25% wartości nominalnej.

Wobec presji czasu oraz zamieszania związanego z audytami wewnętrznymi i wynikającymi z wymogów ustawowych sporządzona dokumentacja stanowi jedyny dowód na potwierdzenie zachowania zgodności z przepisami. Najodpowiedniejszą dokumentacją jest świadectwo wzorcowania wygenerowane
przy użyciu oprogramowania współpracującego bezpośrednio z wagą.

 
Takie oprogramowanie obsługujące wagę ma duże znaczenie, gdyż pozwala ograniczyć, a nawet wyeliminować potencjalny wpływ błędów człowieka na prezentowane wyniki. W świadectwach wzorcowania należy podać numer seryjny pipety, datę wykonania usługi serwisowej, zastosowaną wagę, nazwisko technika oraz inne informacje.