Pipetten en pipetpunten

Pipetten zijn handbediende instrumenten die vaak in academische, biotech, farmaceutische en andere laboratoria worden gebruikt om precieze hoeveelheden vloeistof over te dragen. Pipetten kunnen zeer eenvoudige glazen buizen met een schaalverdeling zijn of geavanceerde precisie-instrumenten die vloeistoffen in stappen van slechts een fractie van een microliter kunnen opzuigen en doseren. De meest gebruikte pipet in life science laboratoria overal ter wereld is de air displacement enkelkanaalspipet.

Er zijn twee standaard pipettypes, de positive displacement pipet en de air displacement pipet. Moderne pipetten functioneren op basis van het zuigerslag-principe: de vloeistof wordt gemeten met een zuigercilindersysteem in het handvat van de pipet. Wanneer de zuiger wordt ingedrukt en daarna langzaam wordt losgelaten, creëert de beweging van de zuiger een vacuüm in de wegwerppunt waardoor de vloeistof in de punt wordt getrokken; dit proces heet opzuiging. Aangezien er een grote afstand is tussen de zuiger en het vloeistofmonster, kan het luchtkussen tussen de zuiger en de vloeistof een aantal effecten hebben op de nauwkeurigheid van dit proces, afhankelijk van het type vloeistof. Als de zuiger wordt ingedrukt wanneer de punt vol vloeistof zit, dan wordt de vloeistof uit de punt geduwd; dit proces heet dosering. Positive displacement pipetten maken gebruik van een soortgelijk principe, behalve dat de punt van het positive displacement-systeem een eigen zuiger heeft, zodat er heel weinig lucht aanwezig is tussen de zuiger (onderdeel van de punt) en het vloeistofoppervlak. Positive displacement pipetten worden gewoonlijk gebruikt voor monsters met een hoge viscositeit (bijv. glycerol) of hoge dampdruk (bijv. vluchtige stoffen, zoals alcohol), terwijl air displacement pipetten voor allerlei verschillende laboratoriumtoepassingen gebruikt kunnen worden.   

Het LiteTouch System (LTS) is een ontwerpkenmerk van de pipetpunten van Rainin. LTS werd uitgevonden door Rainin en maakt het mogelijk om pipetpunten moeiteloos te laden en met 84% minder kracht af te werpen. Het afwerpen van pipetpunten is de grootste oorzaak van door pipetten veroorzaakte RSI-blessures. LTS biedt ook een grotere consistentie in alle kanalen van multikanaalspipetten. Het cilindervormige uiteinde van de pipetschacht en de bijbehorende cup creëren een betrouwbare, consistente afdichting zonder dat daar veel kracht voor nodig is. LTS-punten hebben een ringvormige afdichting en een plat, rond randje dat voor een positieve stop zorgt. Deze stop informeert de gebruiker wanneer de afdichting tot stand is gekomen en maakt het onmogelijk om de schacht met kracht in de punt te klemmen of te slaan. Dit is een vaak voorkomend probleem bij de kegelvormige punten die meestal voor universele pipetten (UNV) worden gebruikt.

Pipetteren is meestal een repetitieve activiteit die bij het laden en afwerpen van punten veel kracht vergt. Zoals bij elke repetitieve activiteit wordt na verloop van tijd het risico op spier- of botletsel, zoals carpaal tunnel syndroom, tendinitis en andere RSI-blessures, groter. Terwijl een goede werkhouding en regelmatig strekken verlichting kan geven, is het toch van essentieel belang om de pipetteerkrachten te verminderen om letsel te voorkomen. Het LTS LiteTouch System (LTS) verlaagt de kracht die nodig is om de punt af te werpen met 85%. Lees meer over ergonomie bij pipetteren 

Nauwkeurigheid is het vermogen van een pipet om het volume te doseren dat met de volume-instelling is gespecificeerd. Met andere woorden, de mate waarin de meting aan de werkelijke waarde voldoet. Precisie is het vermogen van een pipet om op consistente wijze dezelfde vloeistofhoeveelheid te doseren. Een pipet kan bijvoorbeeld precies zijn bij de herhaalde dosering van hetzelfde volume, maar toch onnauwkeurig zijn, omdat niet het juiste volume wordt gedoseerd. Een nauwkeurige en precieze pipet doseert keer op keer het beoogde volume. 

De pipet, de wegwerppunt en de laborant vormen een driedelig systeem. De nauwkeurigheid hangt af van het samenspel van deze systeemelementen. Meer dan bij andere labinstrumenten, heeft de laborant een grote invloed op de nauwkeurigheid van de pipetteerresultaten. Daarom is het belangrijk dat de laboranten worden opgeleid in het juiste gebruik van pipetten. Er bestaan een aantal eenvoudige en toch effectieve technieken die de pipetteernauwkeurigheid aanzienlijk verbeteren. De Rainin Pipetteertechniek-poster geeft daar een goed overzicht van 

Pipetkalibratie omvat het testen van de precisie en nauwkeurigheid van een pipet en het resetten volgens de specificaties van de fabrikant als de pipet afwijkingen vertoont. De meest gebruikte methode voor pipetkalibratie is de gravimetrische methode, waarbij gedestilleerd water op een analytische balans wordt gedoseerd en daarna wordt gewogen om de meetnauwkeurigheid te bepalen.